Piąte przykazanie kościelne

Posted By ks. Adam Kokoszka

„Troszczyć się o potrzeby wspólnoty Kościoła”

Troska, o której mowa w piątym przykazaniu kościelnym należy do zobowiązań moralnych płynących z faktu przyjęcia sakramentu chrztu świętego. Wprowadza on człowieka we wspólnotę Kościoła, zobowiązuje do czynnego udziału w życiu Kościoła powszechnego, jak i partykularnego (diecezji). Ten fakt niesie ze sobą określone wymagania, pewne konsekwencje. Jedną z nich jest zrozumienie dla potrzeb Kościoła tak duchowych, jak i materialnych oraz przyczynianie się w miarę własnych możliwości do ich zaspokojenia.

Przykazanie piąte w obecnym sformułowaniu jawi się jako „nowe” w porównaniu z poprzednim katalogiem przykazań kościelnych. Chociaż, warto wspomnieć, że w modlitewnikach wileńskich przełomu XIX i XX w. było ono znane w następującym sformułowaniu: „Dziesięciny kościelne wiernie pasterzom swoim oddawać”. Ponadto, troskę o potrzeby materialne Kościoła wierni zawsze wyrażali i wyrażają nadal, składając ofiary na tacę.

W związku z omawianym przykazaniem kościelnym należy przypomnieć postanowienie Kodeksu Prawa Kanonicznego, dotyczące obowiązków i praw wszystkich wiernych w Kościele: „Wierni mają obowiązek zaradzić potrzebom Kościoła, aby posiadał środki konieczne do sprawowania kultu, prowadzenia dzieł apostolstwa oraz miłości, a także do tego, co jest konieczne do godziwego utrzymania szafarzy” (k. 222 KPK). Potrzeby Kościoła dotyczą zatem kultu, działalności ewangelizacyjnej, charytatywnej i utrzymania instytucji kościelnych, takich jak seminaria duchowne, szkoły i uczelnie katolickie. W kontekście składania przez wiernych ofiar mszalnych prawodawca kościelny stwierdza, że: „Wierni składający ofiarę, aby w ich intencji była odprawiona Msza święta, przyczyniają się do dobra Kościoła oraz uczestniczą przez tę ofiarę w jego trosce o utrzymanie szafarzy i dzieł” (k. 946 KPK). Zatem wierni, składając ofiary z okazji Mszy św. odprawianych w ich intencjach, czynią to nie tylko po to, aby pełniej uczestniczyć w owocach Ofiary Eucharystycznej, lecz także, aby pomóc Kościołowi w utrzymaniu tych, którzy sprawują święte posługiwanie oraz w zaradzeniu innym potrzebom. Należy wspomnieć, że w polskim systemie wynagrodzeń księża nie mają stałych pensji. Utrzymują się w zasadzie z ofiar wiernych składanych przy okazji różnych posług. Pensje otrzymują jedynie księża katecheci.

II Polski Synod Plenarny, przypominając piąte przykazanie kościelne w dokumencie Liturgia Kościoła po Soborze Watykańskim II, zachęca wszystkich katolików do „wielkoduszności i ofiarności” (p. 96), natomiast w dokumencie Powołanie i posłannictwo świeckich apeluje: „W różnorodnych środowiskach formacyjnych należy rozbudzać odpowiedzialność wiernych za potrzeby materialne parafii i diecezji” (p. 44). Jest to potrzebne tym bardziej, jak stwierdza Synod, że “Wierni świeccy – przynajmniej ci, którzy nie zaniedbują praktyk religijnych – mają poczucie odpowiedzialności za potrzeby materialne Kościoła. Zwłaszcza starsze pokolenie, które nie należy do najlepiej sytuowanej części społeczeństwa, okazuje hojność we wspieraniu zarówno parafii, jak i różnych inicjatyw o szerszym zakresie. W młodszym pokoleniu jednak zaznacza się zmniejszenie odpowiedzialności materialnej za Kościół” (p. 34).

Na zakończenie warto przytoczyć polecenie, jakie apostołowie otrzymali od Chrystusa: „Nie zdobywajcie złota ani srebra, ani miedzi do swych trzosów” (Mt 10,9). Słowa te oznaczają, że głoszący Ewangelię powinni całkowicie zaufać Bogu; o sprawy doczesne są obowiązani troszczyć się wierni.

Wydaje się, że porządkujące uaktualnienie przykazań kościelnych, dokonane przez 313. Zebranie Plenarne Konferencji Episkopatu Polski w Łowiczu na początku nowego stulecia i tysiąclecia chrześcijaństwa, będzie dodatkowym czynnikiem stymulującym realizację programu dusz­pas­ter­skiego Jana Pawła II na obecne czasy. Programu sprowadzającego się do „przyspieszenia kroku” w dążeniu do osobistej świętości i świętości wspólnot kościelnych (por. NMI 58).