W życiowej podróży – mówi w swojej książce José Ramón Ayllón – obieramy różne kierunki. Dla niektórych kierunek jest zawsze jeden, ten sam, bez zwrotów; innym zdarza się po drodze skręcić lub zawrócić. Tak jak dziesięciorgu bohaterom esejów, którzy w swej podróży przesiedli się do innego autobusu: z wiozącego ateistów do autobusu wiary. I nie chodzi tu o ocenę życiowych wyborów, ale o radzenie sobie z odwiecznymi pytaniami – skąd przychodzimy, kim jesteśmy i dokąd zmierzamy.
José Ramón Ayllón – autor m.in. wydanej po polsku książki poświęconej zmaganiom o mądre wychowanie (10 zasad mądrego wychowania) – to pisarz na wskroś humanistyczny, autor powieści, doświadczony nauczyciel i wykładowca antropologii. Jego humanistyczny ogląd świata doskonale widać w książce, już w rozdziale wstępnym, który przywołuje kwestie zaprzątające wiele głów. „Dlaczego nieodmiennie zadajemy sobie pytanie o Boga? Po pierwsze, dlatego że chcielibyśmy rozwikłać zagadkę naszego pochodzenia i dowiedzieć się, kim jesteśmy”. Te pytania można mnożyć: chcemy wiedzieć, skąd wziął się świat, jak mamy sobie radzić z obcowaniem zarówno z pięknem, dobrem, jak i ze stratą, cierpieniem, poczuciem „milczenia nieba”. Czy da się naukowo wyjaśnić, skąd wzięły się świat i życie? I jak radzą sobie z tymi problemami nie tylko myśliciele, ale i naukowcy?
Założeniem autora nie jest przedstawienie czytelnikowi odpowiedzi na wszystkie nękające go pytania, ale pokazanie, jak odpowiedziało sobie na nie dziesięć różnych osób. Jego bohaterowie pochodzą z różnych kręgów kulturowych, prezentują różną mentalność, przyszło im żyć w lżejszych lub trudniejszych epokach. Są to: amerykański genetyk Francis Collins, argentyński pisarz Ernesto Sábato, wybitny rosyjski pisarz Fiodor Dostojewski, wychowana w sowieckim systemie komunistycznym intelektualistka Tatiana Goryczewa, znany brytyjski pisarz C. S. Lewis, francuski filozof André Frossard, niemiecka Żydówka, filozof, zakonnica i święta Edyta Stein, włoski dziennikarz Vittorio Messori, hiszpański muzyk Narciso Yepes oraz angielski prozaik G. K. Chesterton. O ich „przesiadkach” decydowały doświadczenia prywatne lub zbiorowe, historyczne, własne tragedie i straty bliskich lub przemyślenia, nagłe olśnienia, proces twórczy albo niemal rzemieślnicza praca. Szczególnie ciekawy we współczesnych czasach szybkiego rozwoju nauki wydaje się tu głos naukowca – chociaż udało nam się dojść do poznania atomu i opisać skomplikowane relacje stałych kosmologicznych, wciąż zadziwia to, że „gdyby zmienić odrobinę choćby jedną z owych stałych, wszechświat (przynajmniej w znanej nam postaci) nie mógłby powstać”. Właśnie precyzyjna praca w laboratorium doprowadziła do Boga amerykańskiego genetyka Francisa Collinsa. Stwierdza on: „Big Bang wymaga boskiego wyjaśnienia, zmusza do wniosku, że wszechświat miał określony początek. Nie widzę sposobu, w jaki natura mogła stworzyć samą siebie. Jedynie nadnaturalna siła poza czasem i przestrzenią mogła tego dokonać”.
10 ateistów… to książka napisana lekko, płynnie, pozwalająca się przeczytać w jeden wieczór. Jednocześnie jest to lektura bardzo treściwa, bez zbędnych ozdobników, konkretnie i precyzyjnie ukazująca różne sposoby myślenia i postrzegania świata. Przede wszystkim jest to książka stawiająca pytania. Dobrze ją przeczytać, by uświadomić czy przypomnieć sobie, że możliwych dróg poznania jest wiele i żadna nie jest gorsza, są po prostu różne, jak różni są ludzie. Zdecydowanie dobra lektura do refleksji, której często nam brak w szybkiej jeździe drogami współczesności.
