Trzecie przykazanie kościelne
„Przynajmniej raz w roku, w okresie wielkanocnym, przyjąć Komunię świętą”
Trzecie przykazanie odnosi się do przyjmowania Komunii świętej i nie jest tylko prostym zaleceniem: „Bierzcie i jedzcie” (Mt 26,26). Konieczność przyjmowania Komunii świętej jest dyktowana samym charakterem tego sakramentu i wyraźnym upomnieniem Jezusa: „Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Jeżeli nie będziecie spożywali Ciała Syna Człowieczego (…), nie będziecie mieli życia w sobie” (J 6,53). Do przyjmowania Komunii świętej wzywa również Kościół i zobowiązuje do niej wszystkich swoich członków.
Obowiązek przyjmowania Komunii świętej został przez prawo kościelne określony dopiero wtedy, gdy wskutek osłabienia pobożności i gorliwości wierni zaniedbywali korzystanie z Eucharystii. W stosunku do całego Kościoła obowiązek ten wprowadził Sobór Laterański IV (1215 r.), postanawiając, iż każdy wierny powinien co najmniej raz w roku – w okresie wielkanocnym – przystąpić do Komunii świętej. Uchylającym się od wypełnienia tego obowiązku groziły sankcje karne (zakaz wstępu do kościoła, pozbawienie pogrzebu chrześcijańskiego).
W obecnym sformułowaniu trzeciego przykazania znajdujemy wyraźne odwołanie się do k. 920 Kodeksu Prawa Kanonicznego, który mówi, że: „Każdy wierny po przyjęciu Najświętszej Eucharystii po raz pierwszy ma obowiązek przyjmować ją przynajmniej raz w roku. Ten nakaz powinien być wypełniony w okresie wielkanocnym, chyba że dla słusznej przyczyny wypełnia się go w innym czasie w ciągu roku”. Warto przypomnieć, że okres wielkanocny trwa od Wigilii Paschalnej do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego. Tradycyjnie w naszych parafiach odbywają się rekolekcje wielkopostne, a więc jeszcze przed rozpoczęciem okresu wielkanocnego. Wydaje się, iż rekolekcje, przygotowujące do wypełnienia tego obowiązku, stanowią wystarczającą rację przyjęcia tak zwanej Komunii świętej wielkanocnej podczas trwania takich ćwiczeń, skoro Kodeks Prawa Kanonicznego dopuszcza obecnie możliwość wypełnienia nałożonego przez prawo obowiązku w czasie innym niż wielkanocny. Nie ma też dziś obowiązku przyjmowania Komunii św. wielkanocnej we własnej parafii, jak to podawały niektóre modlitewniki znane w Polsce jeszcze na przełomie XIX i XX wieku. Należy dodać, że nie wypełniamy powyższego obowiązku, przyjmując Komunię świętą w sposób świętokradzki. Nie chodzi tu bowiem o wypełnienie litery prawa, ale o wzmocnienie życia duchowego.
Dokument II Polskiego Synodu Plenarnego „Liturgia Kościoła po Soborze Watykańskim II” wyjaśnia w nawiązaniu do Katechizmu Kościoła katolickiego: „Kościół zobowiązuje wszystkich katolików (…) do przyjmowania Komunii świętej przynajmniej raz w roku w okresie wielkanocnym, po przygotowaniu się przez sakrament pojednania. Trzecie przykazanie kościelne określa minimum w przyjmowaniu Ciała i Krwi Pańskiej w związku ze świętami wielkanocnymi, które są źródłem i ośrodkiem liturgii chrześcijańskiej” (p. 26).
Minimalizacja trzeciego przykazania kościelnego wydaje się moralnym nieporozumieniem, zarówno w świetle słów samego Chrystusa, jak również w kontekście programu wzywającego do duchowego wzrastania nakreślonego wiernym przez Jana Pawła II na nowe tysiąclecie wiary. Program ten wyraził Ojciec Święty w liście apostolski Novo millennio ineunte, nawołując: „Bądźcie świętymi!”. W świetle tych słów autentyczne życie chrześcijańskie jest zdecydowanie czymś więcej niż owym „przynajmniej raz w roku”. Trzecie przykazanie kościelne wydaje się zatem negatywnym termometrem dla wierzących, wskazującym, jak bardzo ostygli w wierze.
